Cinema em exílio: tradução e política na Belarus pós-soviética

Abstract

Este trabalho de pesquisa tem por objetivo principal realizar um estudo comparativo da tradução do blog Armiejski Dziońnik Franaka Viačorki (2009) para o filme Žyvie Bielaruś! (2012). A narrativa de ambas as obras se passa em Belarus, ex-república soviética desde 1994 governada pelo ditador Aliaksandr Lukašenka, cuja agressiva política de russificação e perseguição a opositores atinge diretamente o ativista e estudante de jornalismo Franak Viačorka, que escreveu o blog durante o período que serviu ao exército na zona de Chernobyl, após ser expulso da faculdade, como punição por participar de manifestações contra o governo. O filme foi produzido na Polônia e proibido em Belarus. Com o aporte teórico de Roman Jakobson, no campo da Tradução Intersemiótica, Rosemary Arrojo, da Tradução Interlingual, Gilles Deleuze e Michel Foucault, para a discussão em torno da política e autoritarismo presentes nas narrativas, bem como autores belarussos como Uladzimier Arloŭ e Hienadź Sahanovič, que oferecem olhares internos da história e cultura belarussas, dentre vários outros nomes, este trabalho visa refletir sobre o papel da tradução como instrumento de resistência política, em um mundo onde as mídias estão cada vez mais conectadas.

Асноўная мэта дасьледаваньня ў тым, каб правесьці параўнальны аналіз інтэрсэміятычнага перакладу блога "Армейскі дзённік Франака Вячоркі" (2009) у фільм "Жыве Беларусь!" (2012). Месца дзеяньня абодвух наратываў - Беларусь, былая савецкая рэспубліка, якой ад 1994 года кіруе дыктатар Аляксандр Лукашэнка, чыя агрэсіўная палітыка русіфікацыі і перасьлед апазіцыі непасрэдна закранаюць актывіста і студэнта факультэта журналістыкі Франака Вячорку, які напісаў свой блог падчас службы ў войску ў Чарнобыльскай зоне, пасьля адлічэньня з унівэрсітэту ў якасьці пакараньня за ўдзел у пратэстах супраць ураду. Фільм быў выраблены ў Польшчы і забаронены ў Беларусі. Грунтуючыся на тэарэтычных працах Рамана Якабсона, у галіне інтэрсэміятычнага перакладу, Розэмэры Аррожу, у міжмоўным перакладзе, Жыля Дэлёза і Мішэля Фуко, у дыскусіях пра прысутныя ў наратывах палітыку і аўтарытарызм, а таксама беларускіх аўтараў Уладзімера Арлова і Генадзя Сагановіча, з унутраным поглядам на беларускую гісторыю і культуру, сярод іншых імёнаў, дадзеная праца прапаноўвае задумацца пра пераклад як інструмент палітычнага супраціву ў сьвеце, дзе мэдыі ўсё больш шчыльна зьвязаныя між сабою.